Wikipedia dün (29 Nisan 2019) itibariyle tam 2 yıldır Türkiye’de sansüre uğruyor. URL tabanlı bir yasaklama yapılabileceği halde alan adının tamamına erişim engelleniyor. Konu ile ilgili olarak bilişim STK’larından bir basın açıklaması yapıldı. Açıklamayı aşağıda paylaşıyorum ve bu görüşlere katıldığımı, sansürün kabul edilemeyeceğini belirtmek istiyorum.
BASIN AÇIKLAMASI – 29 Nisan 2019
Dünyanın en büyük çevrimiçi ansiklopedisi olan Wikipedia’ya erişim ülkemizde 29 Nisan 2017’de engellendi. Sansür, 2 yıldır sürüyor!…
Wikipedia, kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız, kâr amacı gütmeyen bir İnternet ansiklopedisidir. Bu ansiklopedi, MediaWiki yazılımı kullanılarak oluşturulur; sürekli eklemeler ve değişiklikler yapıldığından hiçbir zaman tamamlanmayacağı varsayılmaktadır. Kurucularından Jimmy Wales, Wikipedia’yı “Dünya üzerindeki her insana kendi dilinde, en üst nitelikte, bedava bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı” olarak tanımlamaktadır.
Milyonlarca kullanıcının 300’den fazla dilde içerik oluşturduğu, toplamda 50 milyona yaklaşan madde sayısıyla milyarlarca kişiye çevrimiçi hizmet sunan, dünyanın en çok ziyaret edilen 5. web sitesi Wikipedia, ne yazık ki ülkemizde tam 2 yıldır yasaklı durumda!
Bu, Türkiye’deki kullanıcıların iki yıldır Wikipedia’da yapılan 957 milyon düzenlemeye ve eklenen 1 TB’lık veriye erişemiyor olması, aynı zamanda Türkçe Wikipedia’nın (Vikipedi) gelişimine katkıda bulunamaması anlamına gelmektedir.
İnternet’in yaşamın her alanına nüfuz ettiği, ağsız/İnternetsiz bir yaşamın düşünülemediği ve bilgiye erişimin öncelikli önem taşıdığı çağımızda Wikipedia sansürünün hiçbir açıklaması ve gerekçesi olamaz!
Bunun da ötesinde, her gün sayısı artan binlerce siteye Türkiye’den erişim engellendiği gibi bu engeli aşmak için kullanılabilen VPN servislerine erişim de engellenmiş durumda.
AİHM ve Anayasa Mahkemesi’ nin kararları* da göz önüne alındığında binlerce kullanıcısı bulunan ve kullanıcılarının bilgi ve düşüncelerini açıklama, karşılıklı paylaşma ve yaymalarına engel olunan İnternet Ansiklopedisi Wikipedia’ya erişimin URL bazlı engellenmesi yerine, tüm internet sitesine erişimin engellenmesi açık olarak sansürdür. Alınan bu kararlar ve yapılan uygulamalar demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırıdır. Engelleme kararı ölçülü olmadığı gibi, en temel hak ve özgürlüklerden ifade özgürlüğünü amacına uygun şekilde kullanılamaz hale koyan ve etkisini ortadan kaldıran bir sınırlama olup temel hak ve özgürlüklerin özüne dokunan bir karar olduğu açıktır.
Bizler, bu ülkenin bilişim alanındaki meslek kuruluşları ve demokratik kitle örgütleri olarak bu sansür utancının, yinelenmemek üzere bir an önce son bulmasını istiyoruz…
Tüm İnternet kullanıcılarını ve aktörlerini, sansürsüz bir İnternet ve Wikipedia’ya ülkemizden yeniden özgürce erişilebilmesi için ses çıkarmaya çağırıyoruz.
#WikipediayıÖzgürBırak!
Alternatif Bilişim Derneği
BMO – Bilgisayar Mühendisleri Odası
EMO – Elektrik Mühendisleri Odası
ISOC-TR – İnternet Derneği
İNETD – İnternet Teknolojileri Derneği
LKD – Linux Kullanıcıları Derneği
PKD – Pardus Kullanıcıları Derneği
TBİD – Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği
—————————————
* AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları
“İnternet modern demokrasilerde başta ifade özgürlüğü olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kullanılması bakımından önemli bir araçsal değere sahip bulunmaktadır. İnternetin sağladığı sosyal medya zemini kişilerin bilgi ve düşüncelerini açıklama, karşılıklı paylaşma ve yaymaları için vazgeçilmez niteliktedir. Bu nedenle düşünceyi açıklamanın günümüzde en etkili ve yaygın yöntemlerinden biri haline gelen internet ve sosyal medya araçları konusunda yapılacak düzenleme ve uygulamalarda devletin ve idari makamların çok hassas davranmaları gerektiği açıktır. Temel hak ve özgürlükleri sınırlayıcı tedbir, zorlayıcı bir sosyal ihtiyacın karşılanması ya da gidilebilecek en son çare niteliğinde değilse, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun bir tedbir olarak değerlendirilmemektedir. Aynı şekilde zorlayıcı sosyal ihtiyacın varlığı araştırılırken de soyut bir değerlendirme yapılmayıp, ifade ortamına dahil olan ifade edenin sıfatı, hedef alınan kişinin kimliği, tanınmışlık düzeyi, ifadenin içeriği, ifadelerin kamuoyunu ilgilendiren genel yarara ilişkin bir tartışmaya sağladığı katkı gibi çeşitli hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.” (Bu konudaki AİHM kararları için bkz. Axel Springer AG / Almaya, [BD], B.No: 39954/08, 7/2/2012; Von Hannover/Almanya (no.2) [BD], 40660/08 ve 60641/08, 7/2/2012)
“Kamu otoritesince yapılan müdahalenin haklı sebeplere dayanması, hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması sırasında hakların özüne dokunulmaması ve ölçülü olunması gerekmektedir. Hakkın amacına uygun şekilde kullanımını son derece zorlaştıran, ciddi suretle güçleştiren, örtülü bir şekilde kullanılamaz hale koyan ve etkisini ortadan kaldıran sınırlamalar öze dokunur niteliktedir (bkz. AYM, E.2006/121, K.2009/90, K.T. 18/6/2009).URL bazlı tesis edilmesi gerekli olan idari tedbirlerin yalnızca hukuka aykırılığı tespit edilen içeriğe yönelik olarak uygulanabilecek ve daha hafif nitelikteki bir müdahale tedbirinin varlığı araştırılmaksızın tedbir konusu içerikle ilgisi olmayan ve sayısal olarak kıyaslanamayacak ölçüde çok URL adresindeki yayına erişimi engellemeye yönelik genel bir yasağın uygulanması, bu kararın verilmesine gerekçe olarak gösterilen içeriklerin içerik veya yer sağlayıcısı olmayan kullanıcıların da erişimininin engellenmesine yol açacak tarzda tedbir kararının genişletilmesi sonucunu doğurmaktadır” (benzer yönde bkz. Yıldırım/Türkiye, B. No: 3111/10, 18.12.2012, § 63).”
Bir yanıt yazın